Agrafka i sznurek, czyli (etno)wyprawa: Pieregońszczyki vol. 2

poniedziałek, 9 października 2017

Pieregońszczyki vol. 2

Azja Centralna. W jakimś sensie zawdzięczamy jej lepsze zdrowie, bo to dzięki niej Europa Zachodnia jest czystsza. Cały szrot szerokim potokiem i wieloma kanałami wyjeżdża właśnie w te zakątki Azji. Japonia też jest czystsza. Bo graty trafiają na mongolski step. Bo dosłownie rozlewają się po bezkresnej Syberii, wypierając nieubłaganie niezawodne w tamtejszych warunkach wołgi i łady. Japuszki zalewają również Kotlinę Fergańską, gdzie cieszą się uznaniem i rosnącym popytem. A później cały ten złom wyjeżdża w kontenerach do Państwa Środka, które już dobrze wie, jak wykorzystać owe surowce wtórne dla dobra własnej gospodarki.

Wrzesień 2008, Ułan Ude. Już wtedy roiło się od japuszek i marek zachodnich na buriackich drogach. Ciekawe czy wodzowi rewolucji mieściło się to w głowie?

Cały ten proces przybiera znamiona technologicznego, globalnego ekosystemu. Bo w końcu europejskie maszyny przeżywają jesień swojego życia tysiące kilometrów od rodzimej linii montażowej, aby już jako złom wyzionąć ducha w chińskiej hucie i zaraz po odrodzeniu na nowo, w zupełnie już odmiennej postaci, przybyć ponownie w rodzinne strony kolejowym szlakiem jedwabnym wprost ze stacji w Chengdu. I koło się zamyka. Pozostaje kwestia smarów i elektrośmieci. Ale te są podobno utylizowane. Podobno.

Wrzesień 2008 - Bajkał, wyspa Olhon. Tutaj wszystko utylizuje czas. I łagier, i łady.

Europejskie samochody mogą przemierzać te tysiące kilometrów dzięki tzw. pieregońszczykom.

Czerwiec 2010. Mołdawia - okolice dworca autobusowego w Kiszyniowie

Pieregońszczyk (перегонщик) to osoba, która wyszukuje pojazdy w korzystnej cenie lub w ogóle pojazdy (na które aktualnie jest popyt w regionie, z którego sam pochodzi) i przewozi je do swojego kraju. Pieregońszczyk to mąż, to ojciec, to brat albo czyjś kuzyn. To zwykły chłopak albo mężczyzna, który w taki a nie inny sposób próbuje utrzymać rodzinę i zarobić na lepioszkę. To zawód jak każdy inny i nie wymaga żadnych specjalnych kwalifikacji. Wystarczy mieć prawo jazdy i organizm odporny na brak snu (Słyszałem i poznałem wielu mistrzów kierownicy, którzy za młodu potrafili z Niemiec albo krajów Beneluxu dojechać do Kirgistanu w ciągu tygodnia. Jest to wręcz niewiarygodne, ale jeśli ewentualność zaśnięcia za kierownicą i wypadku tłumaczy się, bez sekundy namysłu, „Bóg tak chciał”, wszystko staje się możliwe). Strzelam w ciemno, że w każdej centralnoazjatyckiej rodzinie znajdzie się przynajmniej jeden pieregońszczyk, a bardziej niż na pewno każdy pełnoletni facet z tamtejszych stron miał jakiś biznesowy kontakt z pieregońszczykiem.

Czerwiec 2010 - Naddniestrze. A może by tak przywieźć kilka dodatkowych japuszek na ulice Tyraspola?

Do Europy raczej nie przyjeżdża się po pojedyncze sztuki, bo to się niezbyt opłaca. Lepiej przyjechać z lawetą albo w grupie kilku chłopa i zgarnąć od razu kilka maszyn. Skupuje się wszystko – osobówki (ale jeśli chodzi o Azję Centralną ze zdecydowanym naciskiem na marki niemieckie), pojazdy ciężarowe, wielkie tiry, a nawet zbiorniki ze stacji LPG. Azja próżni nie lubi. Przekonaliśmy się o tym nie tylko na miejscu, ale również po powrocie do Polski (wcześniej skala procesu nie mieściła się nam po prostu w głowach).

Maj 2012. Charków albo Dnietropietrowsk. Jest ich wciąż sporo, ale to tylko kwestia czasu.

Zapotrzebowanie na poszczególne modele japuszek albo niemiecki towar z polskich (lub ogólnie z unijnych) dróg zależne jest od regionu i zasobności portfela lokalnej społeczności. W Kirgistanie, na przykład, jest dobry czas na Mercedesy Sprintery, które doskonale nadają się na marszrutki. Mają one większe gabaryty od Forda Transita (którego często w tej roli spotykaliśmy w Gruzji i Armenii) i zdecydowanie większe od wysłużonych już GAZeli. Tych ostatnich prawie nie widzieliśmy na kirgiskich drogach, ale stanowią one powszechny obrazek na kazachskiej i tadżyckiej prowincji. Na słynnej trasie z Duszanbe do Chodżentu nie kursują – a w każdym razie my o tym nic nie wiemy – typowe marszrutki do przewozu osób ani autobusy (przez połowę roku mogą sobie nie poradzić z trudnymi warunkami na przełęczach). Są za to Ople Zafiry, najczęściej modele z roku 2001. Nie wiem czy akurat w tym konkretnym roku Opel wypuścił na rynek egzemplarze bez wad, czy może to jakaś miejscowa legenda o niezawodności tego konkretnego rocznika i modelu. Z jakiegoś powodu jest to akurat Zafira 2.0 albo 1.8 z roku 2001. Tamtejsi kierowcy odpowiadają, że to po prostu „horoshaya mashyna”, co jest o tyle interesujące, że w nie tak znowu odległym od Tadżykistanu Oszu Opel wcale już owej niepodważalnej renomy nie posiada, a na północy Kirgistanu to już w ogóle jest uważany za złom (oczywiście jedynie przy zestawieniu z Mercedesem, Audi i VW). Na pewno spore znaczenie ma fakt, że Zafiry są 7osobowe – to w końcu dwa dodatkowe portfele do wydojenia – wiadomo! 😊