Agrafka i sznurek, czyli (etno)wyprawa: Esencja slow

czwartek, 1 grudnia 2016

Esencja slow

Jeszcze przed naszym sierpniowym powrotem do Kirgistanu, otrzymaliśmy telefon od dziennikarza z Newsweeka z prośbą o krótki wywiad. Interesował go temat slow turystyki, "bo w końcu reprezentujemy tę formę podróżowania". I w ten oto sposób dotarło do nas, że forma, jaką samoistnie przybrała nasza podróż, taka normalna i bez zadęcia, to właśnie jest slow.

Kwiat polny, zdjęty pod Zwierzyńcem. Roztoczański Park Narodowy

Co to jest slow turystyka? Trend to dosyć szeroki i nawiązujący do, powstałego w latach 80-tych XX wieku w Rzymie, ruchu slow food. W dużym skrócie chodzi o szeroko rozumiane życie w zgodzie ze środowiskiem naturalnym i drugim człowiekiem. Chodzi o zachowanie balansu, o rozsądek i etykę w naszym postępowaniu, jak również o rozumienie sensu oraz potrzeby takiego działania. Nie jest to zatem tylko ruch proekologiczny. Obszar slow sięga o wiele dalej i o wiele głębiej.

Poranek na stacji w Trzcianie pod Rzeszowem

Porzucę jednak w tym miejscu ideę slow. Temat ten jest stale rozwijany w mediach, a nawet doczekał się analiz naukowych, również w polskim środowisku akademickim.

Jeden z kompanów po drodze. Wilga

Idea ideą, natomiast z perspektywy naszej dwuletniej azjatyckiej przygody, slow turystyka to nic innego, jak powrót do normalności, czyli normalna człowieka z człowiekiem (nieznajomym) relacja oznaczająca uprzejmość, otwartość, tolerancję i akceptację wraz z porzuceniem porównań typu lepsze-gorsze, brudniejsze-czystsze, czyli jeszcze więcej otwartości, tolerancji i akceptacji.

Krajobrazy za Rzeszowem w kierunku Dębicy

Na tym polega świadomość i odpowiedzialność w podróżowaniu. Chociaż, jeśli zastanowić się nad tym głębiej, w pierwszej kolejności nie chodzi tutaj wcale o turystykę i podróżowanie. Owa świadomość i odpowiedzialność powinny towarzyszyć nam przy codziennych czynnościach oraz zachowaniach, bo te właśnie nawyki przenosimy następnie do odległych rzeczywistości, w których postanowiliśmy wypocząć, zamieszkać i które zamierzamy eksplorować i bądź badać.

Jedna z wielu kapliczek na Lubelszczyźnie. Okolica Biłgoraju

Nasza spowolniona podróż po Azji, czyli właśnie slow, była niczym innym jak próbą podróżowania „po ludzku”. Traktowaliśmy wszystko i wszystkich wokół siebie w taki sposób, w jak sami chcielibyśmy zostać potraktowani przy odwróceniu sytuacji i ról. A podróż powolna i refleksyjna bardzo temu sprzyja, jako że mamy więcej czasu na przetrawienie zastanej rzeczywistości, jej zrozumienie oraz wyciągnięcie wniosków.

Laos nad Wisłą :)

Slow może zawierać się również we wrażeniu, jakie pozostawiamy po sobie i które jest przejawem naszych zachowań, reakcji i inicjatyw. Pomogliście niewidomemu w warszawskim metrze? Wspaniale! A czy pomożecie miejscowemu niewidomemu przejść przez ruchliwe skrzyżowanie Dżakarty, będąc tam na wakacjach? Bierzecie kogoś na stopa we własnym kraju? Dobrzy z Was ludzie! A czy w trakcie azjatyckiego voyage’u motorowego, rowerowego bądź samochodowego równie chętnie podrzucicie miejscowego gdzieś bliżej jego domu? Czy będąc na wakacjach zaprosicie nieznajomych podróżników do zajęcia miejsca obok Was przy stoliku w knajpce? Super! Jesteście bardzo otwarci! A czy zachowacie się podobnie i zaprosicie na szklaneczkę herbaty z kardamonem mieszkańca Dhaki czy Mumbaju, który zatrzymał was na ulicy i jest wyraźnie zainteresowany poznaniem Was? Czy poświęcicie mu te 20 minut? Oddajecie krew w Polsce? To bardzo szlachetne! A znajdziecie na to 30 minut w trakcie azjatyckiego voyage’u? Wyjeżdżacie na wolontariaty do krajów, określanych w retoryce mieszkańców świata pierwszego za świat trzeci - na przykład, na kambodżańską prowincję albo na indonezyjską wysepkę, albo na kirgiskie bezdroża? Jesteście fantastyczni! A czy zrobicie podobny krok w jakimś sierocińcu albo szkole podstawowej w Polsce? Tu też brakuje środków na edukację i jest zapotrzebowanie na lektorów języków obcych, zabawki albo pomoce naukowe.

Tybet nad Wisłą

Nad tym wszystkim zastanawiałem się, maszerując z Warszawy, przez Zwierzyniec do Kielc, w lipcu i sierpniu 2016 roku. Ten marsz też był slow. Dosłownie i w przenośni. Bo szedłem z plecakiem, zadeptując pobocza dróg wojewódzkich i gminnych, a chyba nie da się już wolniej przemieszczać. Bo nawiązywałem kontakt z mieszkańcami mijanych wsi i miasteczek – nie, nie dlatego, że ładowałem się w buciorach i z plecakiem do czyjegoś domu. Kontakt nawiązywałem, bo najzwyczajniej w świecie szedłem sobie i nic od nikogo nie chciałem. Szedłem przez wsie, gdy ludzie wyjeżdżali rano do pracy. Gdy wracali, ja dalej szedłem tą samą drogą. Tyle, że zdążyłem przemieścić się te 20-25 kilometrów. Następowało mechaniczne przyzwyczajenie do mojego widoku. I wiele osób podjeżdżało, wyraźnie zaciekawionych. Jeśli zmierzaliśmy w podobnym kierunku, zapraszali do środka i podrzucali te kilka kilometrów. I to był czas na pogawędkę, ale już taką normalną i otwartą, jakby gadali ze sobą dobrzy znajomi. Bo już wcześniej oswoili się z moim widokiem.

Tarnów, nieopodal rynku

Z tego marszu zostały wspomnienia, refleksje i kawał wiedzy, którą się wymieniliśmy. Zostały też ciepłe kontakty. Niektóre jedynie w formie wymiany adresami i gorących zaproszeń do odwiedzin. Niektóre zdecydowanie bliższe, zwieńczone wspólnym grillowaniem, zaproszeniem na obiad do rodzinnego domu jakieś trzy miesiące później, czy krótkim telefonem, co jakiś czas, z zapytaniem o zdrowie i plany. Całkiem niedawno, jedna z poznanych po drodze osób napisała, że dzięki spotkaniu ze mną wiele się nauczyła. Mogę powiedzieć dokładnie to samo. Mnie również wzbogaciło to spotkanie. Zresztą, jak każde spośród wielu w czasie tego marszu po Polsce. Być może w tym właśnie tkwi esencja slow.