Tanie masło, fastfoody, koszykówka i Jezus na nadkolu

Filipiny to jeden z krajów Azji Południowo-Wschodniej. Niby podobny do reszty, a jednak zupełnie inny. Podobieństwa kończą się, w wielkim skrócie, na wzroście. A ten jest identyczny dla przeciętnego mieszkańca tej części kontynentu azjatyckiego. Wzrost Filipińczyków zdecydowanie odbiega od średniej europejskiej. W innych obszarach – kultura, religia, tradycja – kraj ten wymyka się standardom przyjętym w krajach sąsiednich.

 

Świadomie czy nie, niezaprzeczalny wpływ na taki stan rzeczy miał wybitny podróżnik i żeglarz – Ferdynand Magellan, który dopłynął na wyspy w 1521 roku. Owocem odwiedzin była, jak przystało na standardy ówczesnego świata, dominacja hiszpańska i skuteczna chrystianizacja większości społeczeństwa oraz, co przyznał odkrywczo, spotkany niedawno w Kuala Lumpur i zadowolony z wysokiej pensji Hiszpan, późniejsza nierówność w postaci, między innymi, korzystniejszych stawek dla białych niż Azjatów na podobnych stanowiskach. Filipiny nie są, rzecz jasna, wyjątkiem w tej materii. Podobną nierówność obserwowaliśmy we wszystkich odwiedzonych krajach azjatyckich. Z tego też względu wielu z nas, białych, wybiera ucieczkę w ten rejon świata. Respekt ze względu na kraj urodzenia i życie na poziomie wyższym niż na własnym podwórku, przy jednoczesnym zmniejszeniu poziomu stresu w pracy, to kusząca oferta dla osób z biegłym językiem angielskim lub francuskim (Do niedawna, na wielu stanowiskach nawet doświadczenie nie miało większego znaczenia. Liczył się kraj urodzenia i, najlepiej, biała twarz. Istny raj dla młodych gniewnych z Europy, Australii, Nowej Zelandii czy Ameryki Północnej).

Oprócz części Sulawesi i Papui, Filipiny są zatem bastionem Chrześcijaństwa w tej części świata, dzięki czemu możemy dzisiaj cieszyć oczy miejscami ze wspaniale zachowaną architekturą kolonialną oraz surowymi fasadami barokowych kościołów i katedr. Na szczególną uwagę zasługuje miejscowość Vigan, położona w północnej części wyspy, 300 kilometrów od Manili w regionie Ilocos. Nie bez przyczyny w 1999 roku dzielnicę kolonialną miasta wpisano na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. To pierwsze miasto w Azji Południowo-Wschodniej, w którym faktycznie możemy poczuć atmosferę kolonialną. Żaden Penang, żadna Melaka, żadna wyspa Shamian, żaden Shanghai i żadne Macau nie oddają w takim stopniu kolonialnego charakteru. Filipińczycy są bardzo religijni, co można zaobserwować nie tylko w małych miejscowościach i wsiach ale również w dużych miastach oraz w stołecznym megapolis – Metro Manili. Niech nie zdziwią nas dzieci i młodzież, udające się na mszę z Biblią w dłoniach. W naszym kraju, takie obrazki kojarzą, być może, jeszcze nasi rodzice. Tutaj to codzienność a raczej powinność, nad którą nikt z ochrzczonych głębiej się nie zastanawia. Tak należy robić i kropka. W świadomości europejskiej, Polska jest wciąż jednym z najbardziej katolickich krajów Starego Kontynentu. W zestawieniu z Filipińczykami, nasza wiara i religijność wypadają jednak bardzo blado. Na Filipinach, Matka Boska wita nas z okiennic prywatnych mieszkań i z kapliczek w przydomowych ogródkach. W domach, przed spożyciem posiłku oddajemy się krótkiej modlitwie dziękczynnej. Kościoły, które mieliśmy okazję odwiedzić lub przechodzić nieopodal, przyciągają komplet wiernych na każdą mszę. Podobne wspomnienie mamy jedynie po wizycie w górskim regionie Tona Toraja w indonezyjskim Sulawesi. Zatłoczone i wybitnie głośne jeepneye przekrzykują się wzajemnie doniosłymi hasłami z tablic nad szoferką „In God we trust” czy „I believe in Lord”. Z baku tricykla błogosławi nas Jezus Chrystus.

Hiszpanie wpływali i mieszali na Filipinach przez prawie cztery stulecia. Przebywając na miejscu, nie można jednak oprzeć się wrażeniu, że to zupełnie inny gracz z kolonialnymi ambicjami wywarł na współczesnych Filipińczykach zdecydowanie większy wpływ. Licząc od wybuchu wojny filipińsko-amerykańskiej w 1899 roku, swoje „pięć minut” w kształtowaniu świadomości Filipińczyków, prawie przez pięć dekad, miały również Stany Zjednoczone. Faktyczną niepodległość Filipińczycy odzyskali dopiero po zawierusze i nieporządku II wojny światowej, 4 lipca 1946 roku. Wspomniane „pięć minut” wystarczyło na rozbudowę lokalnej infrastruktury drogowej i szkolnictwa na wszystkich poziomach, dobrej znajomości języka angielskiego wśród znacznej części społeczeństwa oraz, co bardziej wyraźne na ulicach i przykre zarazem, na zamiłowanie do fastfoodów i żarcia typu junkfood. Ulice zasypują znane sieciówki amerykańskie, jak i, nieustępujący im w ilości tłuszczu, sosach, długości frytek, czy bąbelkach w koli, gracze lokalni. Wielkim plusem, i jednocześnie wyróżnikiem w grupie krajów sąsiednich, jest natomiast normalna cena masła w kostce. Można takie znaleźć już po 3-4 PLN, co w Indonezji, Malezji, Tajlandii, Laosie, Wietnamie, Kambodży czy Birmie graniczy z cudem. O Singapurze nie wspomnę!

Podobnie sprawa ma się z piekarniami i sklepami, które serwują nam ich wypieki. Słodkie i „dmuchane” bułeczki możemy kupić już po 2-3 peso filipińskich za sztukę (złotówka to obecnie około 12,5 peso filipińskich), co daje najkorzystniejszy współczynnik stosunku ceny do jakości w regionie. Nie, żeby smak filipińskich bułeczek i pozostałych wypieków był jakiś wybitny. Ale ze względu na cenę, nie można się czepiać, a w krajach sąsiednich, wprost przeciwnie, można, a nawet należy.

Oprócz przyswojonej słabości do fast foodów, młodzi Filipińczycy są również fanami „do grobowej deski” programów typu „The voice of…”, „Master chef”, „Moje 16 urodziny” i wszystkich innych reality show. Młodzi Filipińczycy pragną wyglądać jak ich amerykańscy rówieśnicy i celebryci z ekranu telewizora, bo to w końcu ten „lepszy świat”. Spotkaliśmy się nawet ze stwierdzeniami, że byłoby znacznie lepiej funkcjonować jako „kolonia” amerykańska, bo otwierałoby to młodym znacznie szersze możliwości i perspektywy. Zresztą, co znamienne, Amerykanie określają Filipińczyków mianem „little brownie Americans”. Coś musi być na rzeczy. Ale to zupełnie osobny temat. To, co rzuca się w oczy, dotyczy nie tyle telewizora – odsetek widzów reality show jest podobny i absurdalnie wysoki w całej Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej – co raczej placów i boisk sportowych. Na Filipinach skończyło się granie w badmintona na ulicy i przy byle jakim sznurku lub bez niego. Możliwe, że znajdziemy jeszcze gdzieś tutaj zapalonych graczy z rakietkami (szczególnie obstawiam Mindoro lub okolice Puerto Princessy), ale generalnie rzecz biorąc, lotka ustąpiła pola koszykówce, baseballowi oraz footballowi amerykańskiemu. Takie jest nasze subiektywne, rzecz jasna, wrażenie. W Manili będzie to boisko z prawdziwego zdarzenia z przystrzyżoną murawą lub inną nienagannie przygotowaną nawierzchnią boiska (w zależności od dyscypliny sportowej). Wszystko dokładnie przygotowane, aby studenci prywatnych uczelni nie poharatali, tak cennych dla przyszłości swojego kraju i rozwoju biznesu w dzielnicy Makati, ciał. Na prowincji niekoniecznie znajdą się odpowiednie buty do gry czy rękawica z prawdziwej skóry. Nie będzie też koszulki z numerem i kasku ani nawet granic boiska wytyczonych białą farbą. Zawsze znajdą się natomiast dwa słupy z tablicami, kosze oraz piłka Spaldinga.

Wspomnienie z filipińskich wakacji! Bez dwóch zdań należał się nam wypoczynek! :)